Kristin Callahan/Shutterstock Jeff Christensen/AP file Evan Agostini/Invision/AP
MICHAEL LANGLang, 11 Aralık 1944'te Brooklyn'de varlıklı bir ailede doğdu. Annesi Sylvia kütüphanede, babası inşaat ve merkezi sistem ısıtma sistemleri üretim işiyle uğraşıyordu. Çocukluğu Bensonhurst civarlarında geçti. New York Üniversitesindeki psikoloji Tampa Üniversitesindeki iktisat üzerine gördüğü eğitimlerini bitirmeden 1966 yılında Florida'ya yerleşip, Miami'de Coconut Grove bölgesinde tütün ve marihuana ürünleri içmekte kullanılan alet edevatı satan bir dükkan açtı. Gelip giden müşterileri sayesinde zengin bir çevre edinen Lang, Miami'de ufak konserlerin düzenlenmesi işlerine gönüllü olarak katılıp destek verdi. Bir süre gönüllü olarak yaptığı bu çalışmalar sayesinde edindiği tecrübeyle daha büyük organizasyonların altından kalkabileceğini düşündü. Bir underground gazete çıkarmaya başladı. 1968'de yapımcı Marshall Brevetz ile birlikte 25 bin kişinin katıldığı 2 günlük bir etkinlik olan Miami 1968 Pop & Underground Festivalini düzenledi. Konsere Jimi Hendrix, Frank Zappa, John Lee Hooker, Arthur Brown ve Blue Cheer iştirak ettiler. Konserin ikinci günü yoğun yağış ve kötü hava şartları yüzünden festival erkenden dağıldı.
Lang daha sonra New York kırsalındaki Woodstock kasabasına taşındı. Çünkü Bod Dylan oradaydı. Van Morrison, Janis Joplin, Blood Sweat and Tears gibi gruplar oradaydı ve bu grupların kullanabileceği güzel bir kayıt stüdyosu orada mevcut değildi. Orada Artie Kornfeld ile tanıştı. İkisi 1960'larda sık sık yaşanan sosyal hareketler sırasında filizlenen yeni müzik gruplarının albümlerine destek olmak amacıyla bir kayıt stüdyosu kurmaya karar verdiler. John P. Roberts ve Joel Rosenman sonradan ikiliye katıldı. Sonra stüdyo fikrinden vazgeçip, birlikte büyük bir konser tertiplemeyi düşündüler. Konser alanı için değişik yerlere baksalar da sonunda uygun yer olarak Max Yasgur'un Bethel'deki çiftlik arazisini ve nefis eğimle biten doğal amfitiyatro ve önündeki düz alanı kullanmaya karar verdiler. 1960'lardaki özgür çiçek gençliği ruhuyla tam bir tezat olan Vietnam Savaşı, Amerikadaki tüm gençliği ve hippileri konsere gitmeye cezbetmişti. Biletler tanesi 8 dolardan satışa çıktı ve 186 bin bilet bir günde tükendi. 400 bin kişinin katıldığı 1969 An Aquarian Exposition - Woodstock Music & Art Festivaline Santana, Joan Baez, Jefferson Airplane, Janis Joplin, Crosby, Stills, Nash & Young; Joe Cocker, Creedence Clearwater Revival, The Band and Jimi Hendrix, The Grateful Dead, The Who ve Sly and the Family Stone gibi gruplar katıldı. Konser paralı ve biletli bir konser olarak düşünüldüyse de, kalabalık ve izdiham yüzünden ilk günden gelen herkesin katılabileceği bedava bir konsere dönüştü. New York'tan kasabaya geliş yolu trafikten felç oldu. Etkinlik gelmiş geçmiş en büyük hippi etkinliği oldu. Yollardaki büyük sıkışıklığa, yağmur ve çamura, altyapı ve yiyecek azlığına rağmen kavgasız gürültüsüz, bol bol ot çekilen barış dolu, mottosu "savaşma seviş" olan bir konser oldu. Konser sırasında Warner Bros tarafından kiralanan yönetmen Michael Wadleigh'in ekibinin çektiği film görüntülerinden, editör Martin Scorsese, iki bazen 3 görüntüyü aynı anda kullanarak Woodstock: 3 Days of Peace & Music belgeselini oluşturdu. Aynı zamanda Yönetmen yardımcılığı da üstlenen Thelma Schoonmaker ve Martin Scorsese'nin kurguladığı bu rock belgeseli, 1970 yılında en iyi belgesel Oscar'ını kazandı. Scorsese Woodstock'ta kullandığı kendi buluşu olan çoklu eşzamanlı görüntü montaj tekniğinin aynısını daha sonra 1978'de 'Last Waltz' rock belgeselinde kullanacaktı. Konserin 2. günü sabah erken saatlerde başlayan yağmur sonrası, 3. gün Pazar akşamı yağmur dinip, güzel bir yaz güneşi göründüğünde, saat 17 civarı konser alanının sahibi çiftçi Max Yasgur sahneye davet edildi. Konser alanındaki taşları vaktiyle elleriyle tek tek temizlemiş olan Max, kalabalığa: "Hayatımda bir alan içerisinde gördüğüm en büyük insan grubusunuz, bu kadar fazla kişi olacağını tahmin etmemiştik ve siz dünyaya yarım milyon gencin sadece ve sadece eğlence ve müzik için burada bir araya gelebileceğini kanıtladınız" dedi.
Woodstock 1969 konseri tamamlandıktan sonra Joe Cocker ile yakın dost oldu, hatta menajerliğini üstlendi. Joe Cocker'ın 'You Can Leave Your Hat On' müzik videosunda trampet çalanların arasında siyah gözlüğüyle rol aldı.Konserden sonra New York'a taşınan Lang, hemen 10 yıl sonraki Woodstock'u planlamaya başladı. Bu arada Rolling Stones'tan gelen çok ani bir teklifle Kaliforniya'ya gidip grubun Sears Point Yarış Parkurunda düzenleyeceği konser organizasyonuna destek verdi. Konser sırasında Meredith Hunter ismindeki bir seyircinin ölmesi, Lang'ın çok düşündürdü ve ileride yapacağı organizasyonların daha düzgün düzenlenmesi gerektiğini farketti. Döndüğünde bir sonraki Woodstock için daha dikkatli plan yapmaya başladı. 10. yıl anısına yapmayı düşündüğü konser 1979'da değil 1994'te, Bethel'deki orijinal Woodstock 1969 konser alanından 70 mil uzakta Saugerties kentinde, 25. yılında gerçekleşti. Konsere 350 bin kişi katıldı. Konserin 3. ve 4. günü yağan yağmurlar yüzünden her yer çamur oldu ve konsere Mudstock dendi.
1969'daki 30. yıl büyük konseri de Bethel'deki ilk konser alanından farklı bir yerde Rome kentinde, Griffiss hava üssüne yakın geniş bir arazide yapıldı. 1999 konseri bir barış konseri olmak yerine herşeyin kırılıp döküldüğü, türlü rezilliklerle dolu bir felakete dönüştü ve bu konsere de yiyecek ve içecek fiyatlarındaki fahiş fiyatlardan dolayı Greedstock konseri dendi.
Lang, 40. yıl özel anma konseri için Brooklyn'deki Prospect Park ile anlaştıysa da, yeteri kadar sponsor bulamadığı için etkinliği iptal etti.
Gologursky/WireImage Henry Diltz Ralph Ackerman/Getty Images Lang daha sonra Wes Anderson'un 1996 yılı filmi Bottle Rocket'in yönetmen yardımcılığını yaptı. Ang Lee'nin 2009 yılı filmi Taking Woodstock'ta Lang, Jonathan Groff tarafından canlandırıldı. 2009'da Holly George-Warren ile birlikte 304 sayfalık The Road to Woodstock kitabını yazdı. Woodstock: Three Days That Defined a Generation belgeselinde röportaj verdi. Rus yazar Mikhail Bulgakov'ın eseri The Master and Margarita'yı Türkiye ve Güney Kore'de sahnelemeyi planlıyordu. Rolling Stones'un solisti Mick Jagger de vaktiyle bu romanı okuduktan sonra aldığı ilhamla "Sympathy for the Devil" şarkısını yazmıştı.
2014 yılında Lang, Woodstock'ın 50. yılı anısına büyük bir anma konserinin hazırlıklarına başladı ve konser alanı için keşiflere çıktı. Jay-Z, Miley Cyrus ve Dead and Company gibi gruplarla anlaştı. Bruce Springsteen, Paul McCartney ve yeniden bir araya gelen Led Zeppelin bile konsere katılmaya razı edildi. Ocak 2019'da Lang, Woodstock 50. Yıl Özel Anma Konserinin 16-18 Ağustos günleri arasında düzenleneceğinin resmi duyurusunu yaptı. Konser Schuyler kentindeki Watkins Glen yarış pisti ve alanında düzenlenecekti. Vernon şehri ileri gelenleri konsere engel oldular. Lang, bu sefer Maryland'taki Merriweather Post Pavilion ile anlaştı. Konserin düzenlenmesi için o güne kadar 32 milyon dolar harcanmasına rağmen, çeşitli aksaklıklar ve güvenlik sorunları nedeniyle yine iptal edildi. Kovid küresel pandemisi daha başlamadan önce, 2019 sonu son kez basına açıklama veren Lang, artık bir daha Woodstock konseri düzenlemeye niyeti olmadığını söyledi.
Amatör bir heykeltraş olan Lang, hayatında iki evlilik yaptı. İlk evliliğinden 2, ikinci evliliğinden 5 çocuğu oldu. İlk eşi, Joe Cocker'in
1978-1982 yılları arasındaki vokalisti Ann Lang idi. Bu ilk evliliğinden olan çocukları, bir büyük oğlu ve büyük kızı, Iris Brest. İkinci eşi Tamara Pajic Lang'tan olan evliliğinden 5 çocuğu oldu (oğulları Harry, Laszlo, ikiz kızları Lariann ve Shala, diğer kızı Molly). Lang sağlığı bozulunca, pandeminin getirdiği tecriti de kullanarak hiç insan içine çıkmadı. Hastalığı ilerleyince her türlü tedavi üzerinde denendiyse de başarılı olunamadı. Ailenin sözcüsü Michael Pagnotta tarafından Lang'ın çok nadir bir kan kanseri olan NHL (Non-Hodgkin lymphoma) yüzünden New York'taki Memorial Sloan Kettering Kanser Merkezinde 8 Ocak 2022'de 77 yaşında öldüğünü duyuruldu. Lang, Tarkan'ın menajeriydi. Ayrıca, Outkast, Prince, Missy Elliott, Snoop Dogg, Steely Dan, The Fugees, Wyclef Jean, Shakira, Madonna, Norah Jones, Marc Anthony, Twista, Dave Matthews, Bruce Springsteen, Alicia Keys, Kid Rock, Red Hot Chili Peppers, Christina Aguilera, Linkin Park, Avril Lavigne ve Joe Cocker'a menajerlik yaptı. Muhammad Ali Vakfı tarafından Michael J. Fox ile birlikte Yaşam Boyu Başarı Ödülü aldı. Konser organizatörü, yapımcı ve menajer Lang, 1.78 boyundaydı. Dünyanın bu güne kadar görüp göreceği gelmiş geçmiş en güzel açık hava etkinliği olan Woodstock'ı 1969 yazı, zarar etse de tüm imkânlarını kullanarak 24 yaşında organize etmeyi bildi. Woodstock ruhu onun sayesinde gerçekleşti. Lang, tam bir Türk insanı ve Türkiye aşığı idi. Kendisiyle ilgili bir röportajı buradan okuyabilir, kendisini biraz daha yakından tanıyabilirsiniz.
Michael Lang (11.11.1944 - 8.1.2022)
Don Paulsen/Michael Ochs Archives/Getty Images
İlgili linkler:
Woodstock 1969 konserine hangi grup neden katılamadı?
Woodstock 2019 neden yapılamadı?
Michael Lang ile Woodstock üzerine bir röportaj [Hürriyet, 16.08.2003]
Martin Scorsese ile Woodstock üzerine
Fotoğraflarla Woodstock
Woodstock Konser Alanı Nerede? [Google Earth için: 41°42'2.07"N 74°52'49.91"W]
Woodstock' katılan sanatçıların sahneye çıkış sırası
Woodstock 1969'dan alıntılar [İngilizce]
Woodstock 1969 İstatistikleri [İngilizce]
Woodstock 1969 ile ilgili linkler
Woodstock 1969 ile ilgili film ve DVD
