Oyundaki değeri en düşük taşlardır. Değeri düşük de olsa oyunun gidişini değiştirirler. İyi kullanıldıklarında zaferi sağlarlar. Oyunun ilk açılışı ya bir at ya da bir piyonla olur. Çapraz olarak taş alırlar. Geçiş özelliği (en passant) ile de taş alma hakları vardır. Çapraz olarak taş aldıkları halde ilerlemeleri sadece tek bir yöne olup dikey olarak hep yukarı çıkarlar. En üst kareye ulaştıklarında değerlerini yükselterek vezir, kale, fil ya da at olabilirler. Çoklukla oyuncular bu durumda piyonlarını o an ellerinde vezir olsa da yine vezir yaparlar. O takdirde iki vezirleri olur. Bu şekilde başka taşa dönüşebilen yegane taştır.

Oyuna iki kare atlayarak başlamış bir piyon, oyunun sonuna kadar tek kare ilerler. Oyuna tek kare ilerleyerek (iki kare atlama hakkını kullanmayarak) başlamış bir piyon, oyunun sonuna kadar tek kare olarak ilerler. Karşısına başka bir piyon ya da başka bir taş çıkan piyon, o taş yolundan çekilinceye kadar bir daha ilerleyemez. Ya da çapraz olarak başka bir taşı alarak kendi önünü açar. Ağır taşları koruması ile oyunun çabuk bitmesini önler. Oyunun ilk açılışında isterlerse iki kare ileri ilerleme hakları vardır. Oyuna bu şekilde başlamış bir oyuncu kalan piyonlarının yedisini de iki hamle ileri oynama hakkını oyun bitesiye kadar saklı tutar. İki kare ileriye oynanmış bir piyon, rakip piyonun yanına gelirse rakibi tarafından o anda geçiş özelliği (en passant) ile alınabilir. Geçiş özelliğini kullanarak rakip piyonu alma o anda kullanılmalıdır. Şart değildir. Eğer hakkınız o anda kullanmaz başka bir hamle yaparsanız geçiş özelliğini o piyon için kaybetmiş olursunuz. Geçiş özelliği ile bir piyon başka hiçbir ağır taşı (şah, vezir, kale, fil veya at) alamaz. Rakibin savunmasını kırmak için çoklukla piyonlar kullanılır. Oyunun ilerleyen aşamalarında gerektiğinde bir piyon için ağır taşların feda edildiği olur.

PİYON NASIL HAREKET EDER?
1. İleriye doğru tek kare
2. İleriye doğru iki kare (ilk hamle için)

PİYON NASIL TAŞ ALIR?
1. İleri çaprazındaki taşı alır
2. Geçiş özelliği ile taş alır (en passant)

Şimdi piyonun hareket özelliklerini ve taş alma şekillerini tek tek görelim:

İlk hamle olarak iki kare ileri ya da bir kare ileri hakkınız var. Bu hak 8 piyon için oyunun sonuna kadar geçerlidir.	Savunma olarak kullanıldıklarında çarpı işaretli karelerin tamamı koruma altına alınmış olur.

PİYON NASIL HAREKET EDER?
Oyunun başında 8 beyaz ve 8 siyah piyonun hepsinin ister bir kare, ister iki kare atlama hakkı vardır. Oyunu ilk beyaz başlattığından sahip olduğu 8 piyondan beğendiğini bir kare ileriye ya da iki kare ileriye oynayabilir. İleriye doğru iki kare oynarsa, siyah oynadıktan sonraki hakkında iki kare ileriye oynatabileceği 7 piyonu, ileriye doğru oynatabileceği tek piyonu (ilk oynadığı piyon) kalmış olur. Yani, bir kere iki kare ileri oynamış herhangi bir piyon oyunun sonuna kadar tek kare ileri olarak hareket eder. Oyunun başında tek kare ileri oynamış bir piyon, iki kare ileri oynama hakkını o oyun için artık kaybetmiş sayılır. Oyunun sonuna kadar o piyon hep bir kare ileri oynar. Piyonları iki kare ileri oynamak ancak gerektiği hallerde ve ilk açılışlarda kullanılır. Oyun içinde piyonlar ya tek kare ileri oynanır ya da genellikle hep yerlerinde dururlar. Filin ve kalenin önünü açmak dışında diğer piyonlara dokunulmadığı olur. Şah çekilmesi (check) tehlikesine karşın kaçma yeri açmak maksadıyla piyonlar hareket ettirilir. Büyük ustalar piyonları çok iyi kullanırlar. Çoğu, savunmanın sağlam olması açısından onları ileriye fazla sürmez. Piyon ilerideki en son kareye ulaştığında oyuncunun o an istediği taşa dönüşür. Çoklukla vezir yapılır. Oyuncunun o an bir veziri olsa bile ikinci bir veziri olmuş olur. İsterseniz 8 piyonun 8'ini de vezir yapabilir, 9 vezirle oynayabilirsiniz ama genellikle oyun sonlarında pek fazla piyon kalmaz. İki vezir zaten Şah'ı mat etmek için yeterli olur. Şahı köşeye sıkıştırıp diğer piyonların tamamını vezir ya da diğer taşlara dönüştürüp üstünlük kurmayı ancak acemiler yapar.
 

İleriye doğru tek kare oynamış bir piyon oyunun sonuna kadar bir daha çift kare atlayamaz. Çarpı işaretli kareler piyonların ilerleyebilecekleri kareleri gösteriyor. En ilerideki ve sol çapraz altındaki piyon görüldüğü gibi ancak bir kare ilerleyebilir. Diğerlerinin iki kare hakları saklı.	Savunma olarak kullanıldıklarında çarpı işaretli karelerin tamamı koruma altına alınmış olur.

PİYON NASIL TAŞ ALIR?
Piyonlar çaprazlarındaki taşı alırlar. Piyonlar ileriye doğru bir kare ilerleme hakkına sahip oldukları halde, iş taş almaya gelince bunu çapraz yaparlar.

Şekilde görüldüğü gibi çarpı işaretli yerler üzerinde piyonların taş alma hakları var.	Çarpı işaretli karelerin tamamı beyazın piyonları tarafından koruma altındadır.	Yukarıda görülüğü gibi siyah piyon en ilerideki kareye ulaşıyor. İleride en son kareye ulaşan piyonu o an veziriniz olsa dahi vezir olarak kullanabilirsiniz artık. Beyaz piyon ise oyunun gidişine göre siyah atı ya da kaleyi alabilir.

PİYONLARIN GEÇİŞ ÖZELLİĞİ İLE TAŞ ALMASI
Piyonlar geçiş özelliği (en passant) ile taş alabilir. Bunun için:
1. Alınacak piyon oyun içinde mutlaka iki kare olarak ilerlemiş olmalıdır.
2. Oyuna tek kare ileriye doğru başlamış bir piyon geçiş özelliği ile alınamaz.
3. Geçiş özelliği ile bir piyon sadece piyonu alabilir. Şah, vezir, kale, fil ve at alamaz.
4. Geçiş özelliğini kullanmak için elinize imkan geçtiği an kullanmalısınız. O an kullanmayıp başka bir hamle yaptığınızda bu hakkınızı o piyon için kaybetmiş olursunuz. Yalnız, geçiş özelliğini kullanmanız şart değildir. Geçiş özelliğini kullanma hakkı keyfe bağlıdır. İster kullanın, ister kullanmayın. Yeter ki, geçiş özelliğini kullanma hakkınızı rakibiniz verdiği an karar vermelisiniz. Bir sonraki hamleye bırakamazsınız. Son olarak, hakkınızı kullanmak size kalmıştır.
 

Siyah, piyonunu beyaz piyonun ilerlemesini engellemek amacıyla iki kare atlatarak ileri sürüyor. Böylece beyaza, bu piyonu geçiş özelliği ile alma hakkı doğuyor.	Beyaz, bu iki kare atlayarak gelen piyonu piyonuyla, geçiş özelliğini kullanarak alıyor.	Beyaz, siyah piyonu aldıktan sonraki satranç tahtasındaki taşların son hali.

Geçiş özelliği için ikinci örnek

Oyunun ortasında bir sahne. c4'teki siyah piyona dikkat. Beyaz, c2'deki beyaz piyonunu iki hamle ilerleterek c4'e getiriyor.	Beyaz piyon, iki kare ileriye doğru hareket ettiğinden, c4'teki piyonun yanına geliyor. Şimdi siyah isterse geçiş özelliği ile c4'teki piyonu alabilir. Siyah bu hakkını ya bu anda kullanacak ya da kullanmayacak. Tamamen keyfi bir karar. Siyah piyonu geçiş özelliğiyle alıyor diyelim.	Siyah, geçiş özelliğiyle beyaz piyonu almış durumda.

PİYONLARI İYİ KULLANMA
Piyon hem oyunun açılışında, hem de oyunun sonlarında doğru ağır taşların çoğunun karşılıklı olarak kaybedildiği durumlarda çok önemlidir. Pek çok durumda oyunun kaderini tayin ederler.

Piyon ile birlikte bir fil, müthiş bir ikili oluşturur. Aşağıdaki soldaki satranç tahtasında siyah filin arkasındaki piyon oyunun sonuna kadar o fili koruyacaktır. Aynı şekilde beyaz filini bir piyonun korumasına yaslayarak oyunun sonuna kadar müthiş bir destek sergiler. O fili hangi taş alırsa alsın piyon o taşı alacaktır. Sadece fil değil, kale, at ve vezir bile bir piyonun korumasına gerek duyabilir. Karşılıklı bu tür korumaları kırmak için yine bir piyon sürmek yeterlidir.

Oyunun sonuna kadar hiçbir taş kolay kolay bu ikililere yaklaşmaya cesaret edemez.	Beyaz, filini bir piyonun korumasına almış. Vezir dahil diğer ağır taşlar kaybedildiği oyunun son anlarına kadar bu ikili birbirini korumaya devam edecek, fil ise çapraz olarak ilerideki karelere saldırı olayını daha rahat yapacak.	Buradaki örnekte iki vezir birbirini alamıyor. Çünkü burada her iki veziri de birer piyon koruyor. Vezirlerden birisi diğerini aldığında o veziri diğer tarafın piyonu alacaktır. Böylece iki taraf vezirsiz kalacaktır.