|
Fotoğrafçılık, yaşı genç olmasına rağmen çok çabuk gelişen bir
teknik ve sanattır. Bugün, lükslükten ve zorluklardan
sıyrılarak, her türlü ilim, san'at adamının ve geniş manada
halkın zevki ve ihtiyacı olmuştur; bu ihtiyaç hergün bir kat
daha artmakta ve yayılmaktadır. Birçok güzellikleri, âdet ve
an'aneleri saklı kalan yurdumuzun ve milletimizin, genel olarak
canlılığın çeşitli ve çok defa insan gözünden kaçan
inceliklerini tesbit etmek, tabiat güzelliklerini ve onun
değişikliklerini herkesin görebilmesini sağlamak ancak
memleketimizde fotoğrafçılık zevkinin daha fazla yayılmasıyla
mümkün olabilecektir. Memleketimiz fotoğraf âlet ve malzemesi
imâl etmediğinden bunları temin etmek, hariçten geldikleri
için, bir parça pahalıya mal olmaktadır. Memleketimize bu yüzden
fotoğraf amatörleri diğer memleketlere nazaran çok azdır.
Şimdiye kadar yapılan yayınlar da kâfi değildir. Esasen çok az
olduklarından bulmak da kolay olmamaktadır. Fakat arzu eden bir
insan için fotoğrafçılık tahmin edildiğinden çok daha ucuza elde
edilebilir. Esasen bir amatörün yalnız fotoğraf çekmesi kâfi
değildir; bütün işlerini kendisi yapmalıdır. Amatör işlerini
yapan fotoğrafhanelerin ekserisi plâkları kendi işlerine gelen
banyo ile yıkarlar ve kendi işlerine gelen kâğıtları
kullanırlar; bu işler çok titiz çalışan atelyeler tarafından
yapılsa bile ekseriya arzu edilen sonucu vermezler, çünkü resmin
esasını hangi kısmın teşkil ettiğini ancak resmi çeken bilir.
Bizde bazı tabirler yanlış kullanılmaktadır. Sırası gelmişken
biraz: temas etmek faydalı olur kanaatındayım:
Fotoğrafi:
Aslı Yunanca olan bu kelime Türkçede ışıkla
çizmek manasına gelen bir isimdir; yani bir makine yardımı ile
hassas plâk üzerine resim yapmaktır.
Fotoğraf: Makine ile hassas plâk üzerine resim yapan
insana verilen isimdir. Bu tabir kısaltılarak ekseri lisanlarda
foto olarak kullanılır. O halde fotoğraf makinesi ile yapılan
resme fotoğrafi, fotoğrafiyi yapan insana fotoğraf veya foto
demek yerinde olur; fakat Türkçemizde fotoğrafi yerine fotoğraf
ve fotoğraf yerine fotoğrafçı kelimeleri eskidenberî yerleştiği
için yanlış olmasına rağmen biz de bu terimleri herkesin
anladığı manada kullanacağız.
Genel olarak fotoğrafları üç tip üzerinde toplayabiliriz: 1)
hatıra resimleri, 2) teknik resimler, 3) estetik resimler.
1 — Hatıra resimleri: Hemen hepimiz bugünümüzden
yarınımıza ve kendimizden sonrakilere birer resmimizin kalmasını
arzu ederiz. Bizden evvelkilerin ve bizim geçmiş zamanlarımıza
ait hatıra resimlerini elimize aldığımız zaman onları veya o
günleri yaşarız. Arkasında uzun yıllar bırakmış, saçları ağarmış
bir insanın çocukluk ve gençlik hatıralarına, o anları tekrar
hayalinde yaşatabileceği bir vesikaya sahip olması ne kadar
büyük bir bahtiyarlıksa, sahip olmaması çok daha büyük bir
talihsizliktir.
Her mikroskoba lâzım olan diğer bir parça da buzlu, sarı, mavi
camlardan ibaret olan filtrelerdir. Bunlar boyanmış
preparatlarda belli parçaların görülüp görülmemesinde büyük bir
rol oynarlar. Bunlardan en çok kullanılanları gündüz ışığı gibi
bir aydınlığın mikroskop alanında görünmesine sebep olan açık
mavi renkli filtrelerdir. Bilhassa kırmızı renkli boyanmış
preparatların tetkikinde yeşil renkli filtreler preparatın iyi
görünmesi bakımından mühim bir rol oynarlar. Buzlu cam ise
yalnız ışığın şiddetini azaltır. Kırmızı ve sarı filtreler
mikrofotografide özel bir rol oynamaktadırlar.
Bunlara sahip olan bir kimsenin alacağı yardımcı parça bir
binokular tüpdür. Bunda iki gözle bakmak mümkün olduğu için,
insanın gözü derhal yorulmaz; bundan başka tetkik edilen cisim
daha iyi ve mücessem görülür.
BİOLOGİDE
FOTOĞRAFÇILIK II
FOTOĞRAF MAKİNASI : OBJEKTİF
CAFER TÜRKMEN
Fotoğrafı çekebilmemiz
için bir fotoğraf makinasına sahip olmamız lâzımdır. Esasen
fotoğraf deyince bir makinadan faydalanılarak resim çıkartmak
akla gelir. Yani tabiatta mevcut cisimleri fotoğraf makinası
karşısına getirerek, veya fotoğraf makinasını cisimler
karşısına götürerek doğrudan doğruya resmi çekmek icabeder. Bu
resmin çekilmesi için, icabeden diğer şartların da mevcut olması
lâzımdır.
Fotoğraf makinalarında ilk icatlarından bugüne kadar birçok
ilerlemeler olmuştur ve olmaktadır. Yarının makinalarının daha
pratik ve daha mükemmel olacağını kuvvetle ümit etmekle beraber,
bugünkü makinaların tatminkâr olduklarını takdir etmekteyiz.
Dünkü ve bugünkü makinalar arasında esas bakımından mühim bir
değişiklik olmamıştır. Yapılan bütün yenilikler eskilerin
ıslahı, ilâvesi, yardıma parçaların çoğalması ve makinanın daha
kullanışlı, daha imkânlı, daha küçük boyda oluşudur. Bir
makinayı elimize alınca genel olarak üç esas ve birçok yardımcı
kısımlardan meydana geldiğini görürüz.
Esas kısımlar: 1- Objektif, 2- Karanlık oda, 3- Filim
veya plâk koyma tertibatı.
Yardımcı kısımlar: 1- Diyafram, 2-Obtüratör, 3-
Deklanşör, 4- Otomatik, 5- Mesafe ayar tertibatı, 6- Pozometre,
7- Üç ayak, 8- Çanta, 9- Filim veya cam şaseleri, 10- Renkli
ekranlar v.s.
Esas kısımlar: 1 - Objektif: Makinanın en mühim
parçasıdır. Karşısındaki cisimlerin hayalini, hassas plâk
üzerine aksettirir. Göz esasına uyularak yapılmıştır. En basit
objektif bir toplu iğne deliğidir; eğer fotoğraf makinasının
objektifi yerine bir toplu iğne ile delik açsak bu deliğin
karşısındaki cismin hayalini hassas plâk konacak yere
aksettirdiğini görürüz. Bu şekilde yapılan rnakinalarla fotoğraf
çekmek mümkündür, hatta bazı hallerde objektifli makinalara
tercih bile edilir. Yalnız iğne deliğinden çok az ışık gireceği
için uzun müddet poz vermek icabeder. Bu yüzden, ancak sabit
makina ile, kımıldamıyan cisimlerin fotoğrafı çekilebilir.
Cam objektifler, bir veya birkaç mercekten meydana gelmiş
sistemler olarak kullanılır. Bir tane olursa ince kenarlı,
birkaç tane olursa ekseriya ince ve kalın kenarlılar karışık
olur. İster tek olsun, ister sistem olsun ince kenarlı mercekler
esasına göre hesap edilir. Her ince kenarlı merceğin ve bu esasa
göre yapılan sistemin bir önde bir de arkada olmak üzere iki
odak noktası vardır (Şekil 1. F, F1). Hassas plâğın konacağı yer
F odak noktasına çok yakın veya biraz uzaktır (Şekil 1. A1 B1).
Fotoğrafını çekeceğimiz cismin konulacağı yer F1 odak
noktasından objektife daha uzak olan bir yerdir. Eğer cisim F1
odak noktasına veya odak noktasından objektife daha yakın yere
konacak olursa hayal teşekkül etmez.
Şekil 1.
Tek objektifler ve hataları tashih edilmemiş çok objektifler
resmin kenarlarının netliğini bozarlar. Bunun önüne geçmek için
birkaç tane ince kenarlı objektifler yanyana getirilerek
hataları tashih edilmiş sistemler teşkil edilir. Hataları tashih
edilmemiş (Anastigmat) objektifler tercih edilmelidirler. İyi
makinalarda hata yapmayan objektifler bulunur.
Her objektifin bir kıymeti vardır ve objektiflerin kıymetine
göre makinaların kudreti hesap edilir. Bir objektifin kıymeti
çapının odak uzaklığına olan nisbeti ile ölçülür. Yani 1: 4,5
kudretinde bir objektifin odak noktası objektifinin çapının 4,5
ile çarpılmasıyle hesap edilir. Eğer bir objektifin çapı 2,33
cm. ise odak uzaklığı 4,5x2,33=10,5 cm.dir.
Fotoğrafçılıkta odak uzaklığının çapa bölünmesinden çıkan sayı
1: den sonra konulur.
Meselâ 1:1,5 — 1:2 — 1:2,8 — 1:4,5 —1:45 gibi. Bunlar objektifin kudretinin ifadesidir. 1:1,5 en
kuvvetli 1:45 en zayıf objektif demektir. En kuvvetli objektifle
en zayıf objektifin fotoğrafçılık bakımından arasındaki fark
muayyen bir ışıkta kuvvetli objektif kısa zamanda resmi
çıkarabilecek ışığı geçiriyorsa zayıf objektif uzun zamanda
geçirir. Meselâ 1:2,8 kudretinde bir objektifle 1/10 saniyede
bir resim çeksek aynı şartlar altında 1:16 objektifle 8
dakikada çekebiliriz. Eğer resmini çekeceğimiz mevzular hareket
etmiyen cisimler ve zamanın uzaması bizim için bir mahzur
teşkil etmiyorsa, makinayı sallanmayacak şekilde tesbit etmek
şartiyle, uzun zamanda çekeceğimiz resimle kısa zamanda
çekeceğimiz resim arasında büyük biri fark yoktur. Ekseri
hallerde uzun zamanda çekilen resimler daha şayanı tercihtir.
Hatta ayrıca bahsedeceğim gibi muhtelif derinliklerde bulunan
cisimlerin resmini çekmek için mecburî olarak diyafram kapatır,
objektifin kıymetini küçültürüz. Az ışıklarda mevzu hareket
ederse veya kendimiz hareket ederken fotoğraf çekmek istersek,
kuvvetli objektifli bir makinaya sahip olmak mecburiyetindeyiz.
Herkes objektifinin kuvveti fazla olan bir makinayı tercih eder,
çünkü kuvvetli objektifi maksada göre zayıflatmak gayet
kolaydır. Halbuki aksini yapmak bazı makinalar için imkânsız,
bazıları için de çok zordur.
Objektifler yapılırken muayyen maksatlar göz önünde tutulur.
Eğer bir objektifin odak uzaklığı olursa geniş bir açı içinde
kalan sahanın resmini çeker. Odak uzaklığı uzadıkça bu açı da
daralarak daha az bir sahanın resmini çeker. O halde bir makina
alırken en çok dikkat edeceğimiz parçası objektiftir.
Objektifin hata yapmıyacak cinsten olmasına, kudretinin yüksek
olmasına, odak uzaklığının maksadımıza göre kısa veya uzun
olmasına, tanınmış ve tecrübe edilmiş bir firmanın mamulâtı
olmasına dikkat etmemiz icabeder. Maksadımıza uymayan bir makina
istediğimiz neticeyi temin etmemizi güçleştirir. Çok defa iyi
netice alamayız.
[Bu
yazıyı PDF formatında buradan download edebilirsiniz.]
Not: Yazı
orijinal yazıldığı özgün diliyle aynen korunmuştur. Yazıda
günümüzdeki yaygın kullanımından farklı olarak kullanılan
kelimeler olduğu hatırlatılır.
|
